Sizce Hz. Muhammed’in (sav) örnek alınması neden önemlidir?
İnsanlara belli inanç ve değerlerin benimsetilmesinde soyut anlatımdan çok somut örneklerin etkili olduğu bilinmektedir. Bu sebeple ilahi kitaplardaki emir ve yasakların nasıl uygulanacağını göstermek için bir rehbere ihtiyaç vardır. Yüce Allah “İşte o peygamberler, Allah’ın hidayete erdirdiği kimselerdir. Şu hâlde onların rehberliğine uy…” buyurarak peygamberleri doğru yolun rehberleri kılmıştır.
Peygamberler kendilerine vahiy yoluyla bildirilen inanç, ibadet, ahlak ve sosyal hayatla ilgili ilkeleri insanlara tebliğ ederler. Ayrıca bu ilkelerin anlaşılması ve uygulanması hususunda da insanlara örnek olurlar. Yüce Allah, iman edenlerden Hz. Muhammed’i (sav) örnek almalarını isteyerek “Ant olsun, Allah’ın Resulünde sizin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden kimseler için, güzel bir örnek vardır.” buyurmuştur. Ahzab 33/21
Hz. Muhammed (sav) “Size iki şey bıraktım, onlara tutunduğunuz sürece sapmazsınız: Allah’ın kitabı ve peygamberinin sünneti.” buyurarak insanların Kur’an’a ve sünnete uygun yaşamaları gerektiğini belirtmiştir. Gidişat, huy, davranış, yol, yöntem gibi anlamlara gelen sünnet, Hz. Peygamber’in söz, fiil ve onaylarını içeren örnek davranışlarıdır. Söz ve haber anlamına gelen hadis ise emir ve yasakları insanlara bildirme (tebliğ), Kur’an-ı Kerim’de açıklanması gereken yerleri açıklama (tebyin), Kur’an-ı Kerim’de hükmü olmayan konularda hüküm koyma (teşri), bireysel ve toplumsal hayatın tüm alanlarında kişileri ahlaken geliştirme (temsil) amacıyla Hz. Muhammed’in (sav) söylediği sözlerdir.
Hz. Muhammed’in (sav) güzel örnekliği Kur’an-ı Kerim’de üsveihasene olarak ifade edilir. Üsveihasene, Hz. Muhammed’in (sav); inanç, ibadet, ticaret, eğitim, öğretim ve ahlak başta olmak üzere hayatın her alanında Müslümanların kendilerine örnek almaları gereken en güzel örnek anlamındaki sıfatıdır. Hz. Peygamber, bireysel ve toplumsal hayatlarında nasıl davranmaları gerektiği konusunda söz ve filleriyle Müslümanlara rehberlik etmiştir. Kur’an-ı Kerim’de bu rehberliğin nasıl olduğu “Ant olsun ki içlerinden, kendilerine Allah’ın ayetlerini okuyan, onları arındıran, onlara kitap ve hikmeti öğreten bir peygamber göndermekle Allah, müminlere büyük bir lütufta bulunmuştur …” ayetiyle ifade edilir.
Hz. Muhammed ve Gençler
Hz. Peygamber, gençlere değer vermiş ve güvenmiştir. Gençlere verdiği değeri, “İnsanlar içinde Yüce Allah’ın en sevdiği kimse, kötülükleri terk edip, iyiliklere yönelen gençtir.” sözleriyle ifade etmiştir.
Hayatın her alanında olduğu gibi gençlerle iletişimde de Hz. Peygamber en güzel örnektir. O, gençlerle iletişimin temeline güven, sevgi, saygı, dostluk, dayanışma, merhamet ve samimiyeti yerleştirmiştir. Onun birçok uygulamasından gençlere verdiği değeri ve onlarla nasıl sağlıklı bir iletişim kurduğunu görebiliriz.
Hz. Peygamber, gençlerle ilişkilerinde onların duygularını dikkate alarak son derece makul ve dengeli davranırdı. Onun ince ruhlu ve anlayışlı olduğunu gören gençlerin, ona olan muhabbetleri daha da artardı. Malik bin Huveyris (ra) ve arkadaşlarından oluşan bir grup genç, İslam’ı kabul ettikten sonra memleketlerinden yola çıkarak Medine’ye, Hz. Peygamber’i ziyarete gelmişlerdi. Yaklaşık yirmi gün onun yanında kalmış ve artık ailelerini özlemeye başlamışlardı. Hz. Peygamber bu durumu sezmiş, anlayışla karşılamış ve duygularını dile getirmelerine gerek kalmadan, “Memleketinize dönseniz de onlara (öğrendiklerinizi) öğretseniz.” diyerek onları ailelerine göndermişti.
Hz. Muhammed (sav) şöyle buyurmuştur. “Beş şey gelmeden önce beş şeyin değerini iyi bilmelisin; ihtiyarlığından önce gençliğinin, hastalığından önce sağlığının, yokluğundan önce varlığının, meşguliyetinden önce boş vaktinin ve ölümünden önce hayatının.”
Hz. Peygamber, gençlerin eğitimine de özel bir önem vermiş ve mescidinin yanında bulunan Suffe isimli bölümde, Ebu Hureyre (ra) gibi birçok genç sahabiye dini öğretmiştir. Abdullah bin Ömer (ra), Abdullah bin Mesud (ra), Abdullah bin Abbas (ra), Muaz bin Cebel (ra) ve Enes bin Malik (ra) gibi İslam’ın bir sonraki nesle aktarılmasında payı olan, ilmiyle ön plana çıkan sahabiler, gençlik dönemlerini Hz. Muhammed’in (sav) yanında geçirmişler ve onunla yakın bir dostluk kurmuşlardır.
Toplumların geleceği için gençler hayati öneme sahiptir. Onların sorumluluk sahibi olarak yetişmeleri geleceğin inşasında önemli bir yer tutar. Hz. Peygamber de gençlere çeşitli sorumluluklar vermiştir. Zeyd bin Sabit (ra), komşu hükümdarlara ve Arap kabilelerine gönderilmek üzere mektuplar yazmış, gelen mektupları tercüme etmiş; Musab bin Umeyr (ra) Medine’ye öğretmen olarak gönderilmiş; Muaz bin Cebel (ra) idareci olarak Yemen’e görevlendirilmiştir. Yine Hz. Peygamber Tebük Seferinde sancağı genç sahabi Zeyd bin Sabit’e (ra) vermiş ve yirmi yaşlarında olan Üsame bin Zeyd’i (ra) Şam bölgesine gönderilmek üzere hazırlanan orduya komutan olarak tayin etmiştir. Gençler de Hz. Peygamber’in verdiği görevleri eksiksiz yerine getirmek için gayret etmişler ve zor zamanlarında Hz. Muhammed’in (sav) yanında yer almışlar ve onunla dayanışma içinde olmuşlardır.
Neler Öğrendik?
- Peygamberlerin insanlara rehberlik etmesinin önemi nedir?
- Kur’an-ı Kerim’de Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnekliği hangi ayetle vurgulanmıştır?
- “Üsve-i hasene” kavramını açıklayınız?
- Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünneti, Müslümanlar için neden önemlidir?
- Hz. Muhammed’in (s.a.v.) “Beş şey gelmeden önce beş şeyin değerini bil” dediği hadisinde öne çıkan beş değer nedir?
- Hz. Peygamber’in (s.a.v.) gençlere güven duyması, onların toplum içindeki rollerini nasıl etkilemiştir?
- Hz. Peygamber’in (s.a.v.) gençlerle ilişkilerine örnekler veriniz.
- Gençlerle iletişimde Hz. Peygamber’in (s.a.v.) yaklaşımı, günümüz eğitimcilerine ne gibi dersler sunar?
- Hz. Muhammed’in (s.a.v.) örnekliği, Müslümanların günlük yaşamlarında nasıl bir rehberlik sağlar?
- Peygamberimizin (s.a.v.) sünnetine uymanın, bireyin manevi gelişimine katkıları nelerdir?
